Pandemia COVID-19 zamieszała w działalności produkcyjnej i zaopatrzeniowej na całym świecie. W tym samym momencie ważne czynniki wpływające na produkcję, takie jak popyt, dostawy, obsługa, dotknęły dynamiczne zmiany. Na niektóre produkty popyt drastycznie zmalał, podczas gdy zapotrzebowanie na np. artykuły medyczne, środki higieniczne, elektronikę domową wzrosło niespodziewanie, stawiając przed przedsiębiorstwami produkcyjnymi, borykającymi się z uszczuplonymi zespołami pracowników, wyzwania, z jakimi nie spotkały się w ostatnich dekadach. Z czym mierzy się produkcja? Co robią przedsiębiorstwa, żeby uodpornić się na zaburzenia w łańcuchu dostaw, zorganizować produkcję pod nagłe zmiany w zapotrzebowaniu, zoptymalizować pracę przy brakach kadrowych? Czy cyfrowa transformacja przedsiębiorstw wyhamowała czy przyspieszyła w pandemicznym chaosie?
Blaski i cienie pandemii na cyfrowej transformacji przedsiębiorstw
Raport 2020 State of Manufacturing(1), opracowany przez Dimensional Research i Fictiv na podstawie ankiet przeprowadzonych wśród kilkuset osób szczebla kierowniczego z przedsiębiorstw produkcyjnych w Stanach Zjednoczonych, kreśli obraz działalności produkcyjnej dotkniętej negatywnie pandemicznymi ograniczeniami, ale też szukającej w zaistniałej sytuacji nowych możliwości biznesowych i kontynuującej cyfrową transformację.
89% ankietowanych przedstawicieli gałęzi produkcyjnej przyznało, że pandemia COVID-19 miała niekorzystny wpływ na ich biznes. Wśród głównych problemów, jakim musieli stawić czoła, wymienili:
- spadek sprzedaży (44%),
- podwyżki cen materiałów i komponentów (41%),
- wydłużenie czasu realizacji produkcji (41%),
- odwołane lub opóźnione wdrożenia nowych produktów (41%),
- trudności w zabezpieczeniu finansowania (27%),
- cięcie budżetów na badania i rozwój (24%).
Jednocześnie 97% badanych przyznało, że pandemia otworzyła przed nimi nowe możliwości biznesowe. Dynamiczne zmiany skłoniły kierownictwo do:
- poszukiwania innowacyjnych rozwiązań, które pomogłyby sprostać wyzwaniom (45%),
- zreorganizowania dotychczasowego łańcucha dostaw, aby uodpornić się na zakłócenia w jego procesach (45%),
- redukcji kosztów operacyjnych poprzez wprowadzenie pracy zdalnej (44%),
- przyspieszenia inicjatyw w ramach strategii rozwoju (40%),
- wdrożenia nowych modeli biznesowych do uruchamiania nowych strumieni przychodów (40%).
Według danych Eurostatu (2) Unia Europejska zanotowała drastyczny spadek w obszarze produkcji przemysłowej w marcu i kwietniu 2020 roku i gwałtowny wzrost w ciągu następnych miesięcy, pozostając na stabilnym poziomie w drugiej połowie roku.
Eurostat podał, że wskaźnik produkcji w lutym 2021 osiągnął poziom 99% produkcji z lutego 2020, czyli miesiąca przed kryzysem.
Z raportu The Manufacturer i IBM, 2021 Digital Transformation Assessment (3), wynika, że 67% ankietowanych przedsiębiorców z firm produkcyjnych przyspieszyło wdrażanie cyfrowych technologii w efekcie pandemii koronawirusa. Tylko 16% przedsiębiorstw produkcyjnych wstrzymało swoje projekty wdrożeniowe.
Najwyraźniej przedsiębiorcy w swoich strategiach biorą pod uwagę korelację między adaptacją technologii cyfrowych i lepszą wydajnością, produktywnością i odpornością na zmiany. Ta operacyjna odporność (rezyliencja) stanowi też cel wielu organizacji – większy nacisk na jej budowanie, po wybuchu pandemii, zaczęło kłaść 88% ankietowanych.
Podobne wyniki podaje ankieta firmy badawczej Statista (4) – 65% respondentów z sektora produkcji i motoryzacji zaznaczyło, że pandemia wyraźnie przyspieszyła cyfrową transformację w ich przedsiębiorstwach.
Jak w ankietach odpowiadali polscy przedsiębiorcy? W badaniu przeprowadzonym przez EY Polska pod koniec października 2020 na próbie prawie 1 tys. respondentów, ze szczególnym uwzględnieniem sektora produkcji, finansów, retail i logistyki (5), ponad połowa (57%) ankietowanych przedstawicieli polskich przedsiębiorstw przyznała, że przyspieszyła transformację cyfrową w swoich firmach. Co więcej – 27% badanych stwierdziło, że na transformację zdecydowało się wyłącznie przez wpływ pandemii. 8% przedsiębiorstw spowolniło działania w wyniku kryzysu związanego z COVID-19.
Jak przedsiębiorcy realizują transformację cyfrową?
Według przedstawicieli przedsiębiorstw produkcyjnych transformacja cyfrowa przejawia się przede wszystkim w inwestycjach w zaawansowane technologie. Te technologiczne innowacje, dobrze zaadaptowane, mają potencjał do zwiększania wydajności już działających procesów w firmie albo kreowania nietradycyjnych, cyfrowych modeli biznesowych charakteryzujących się operacyjną efektywnością i zupełnie nowym rodzajem customer experience.
Co z wachlarza rozwiązań cyfrowej transformacji wybrali przedsiębiorcy, żeby radzić sobie z wymaganiami rynku?
- Ankietowani przez Dimensional Research i Fictiv zaznaczyli, że największe inwestycje poczynili w obszarze cyfrowych platform dla produkcji, narzędzi do współpracy zdalnej, narzędzi prognostycznych i monitorujących łańcuch dostaw, technologii automatyzujących procesy produkcji czy badań nad innowacjami.
- Respondenci The Manufacturer i IBM wskazali na cyberbezpieczeństwo, narzędzia do zaawansowanej analizy danych, chmurę i systemy do zarządzania zasobami przedsiębiorstwa i produkcją.
- Dla polskich przedsiębiorców, nie tylko z obszaru produkcji, rozwiązania cyfrowej transformacji, które wdrożyli lub planują zaimplementować mieszczą się w obszarze sprzętu i infrastruktury, baz danych, cyberbezpieczeństwa, chmury, szkoleń dla pracowników, narzędzi big data, prognostycznych i automatyzujących.
Co ciekawe, tylko 27% respondentów badania EY Polska zauważyło, że transformacja cyfrowa to proces przemian wykraczający poza technologię. A opanowanie transformacji cyfrowej w przedsiębiorstwie wymaga tak naprawdę integracji operacji biznesowych, firmy z jej zasobami ludzkimi, managementem, kulturą organizacyjną i z – jako jednym z elementów – technologiami.
Z raportów wynika, że w efekcie zawirowań, które sektorowi produkcji zafundowała pandemia, wiele przedsiębiorstw produkcyjnych zdecydowało się przyspieszyć cyfrową transformację w swoich szeregach, aby szybciej osiągnąć założone w strategii transformacyjnej cele: lepszą wydajność procesów, integrację i kontrolę łańcucha dostaw oraz operacyjną odporność na zmiany.
2020 rok był rokiem skupienia się na wewnętrznej transformacji – w kolejce celów na kolejne miesiące stoi natomiast transformacja zewnętrznych operacji, w której klient i ukierunkowanie na jego doświadczenia zajmują centralną pozycję.
Źródła:
- 2020 State of Manufacturing, Dimensional Research & Fictiv, 2021
- https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Impact_of_Covid-19_crisis_on_industrial_production
- 2021 Digital Transformation Assessment, The Manufacturer & IBM, 2021
- https://www.statista.com/statistics/1200484/covid-digital-transformation-process-industry/
- https://www.ey.com/pl_pl/news/2021/03/badanie-ey-transformacja-cyfrowa
